U italijanskom, kao i u svakom jeziku postoji određeni broj reči ili izraza koji nose posebno značenje koje nikada nije u potpunosti prevodivo. Takođe, iste reči i izrazi mogu postojati i u dva ili više jezika, a da u svakom znače nešto sasvim drugo-u tom slučaju govorimo o lažnim prijateljima (falsi amici). Evo nekoliko primera izraza koje bismo mi i neki italijan razumeli skroz drugačije.
Crveno ostrvo u srpskom se odnosi na Kubu, dok je u italijanskom Isola Rossa naziv za mesto na Sardiniji, a može se odnositi i na Madagaskar.
Italijanski izraz vincere al tavolo verde znači imati sreće u kocki, dok u srpskom znači dobiti utakmicu sa zvaničnim rezultatom, znači bez igre.
Essere al verde u italijanskom znači ostati bez novca, dok kod nas kad se kaže da je neko došao na zelenu granu znači da se izvukao iz teške situacije, odnosno obogatiti se.
Crna zastava u srpskom znači smrt ili sahrana, dok la bandiera nera obično označava simbol anarhije.
Idiomi su izrazi, reči ili fraze sa figurativnim značenjem koje je uglavnom poznato izvornim govornicima. U našem jeziku su to izrazi kao na primer „skresati u brk“ (reći nekome nešto bez uvijanja i ustezanja). Evo nekoliko zanimljivih primjera koji se javljaju u italijanskom:
Mogli e buoi dei paesi tuoi: Bolje je uzeti za ženu neku iz sopstvene zemlje jer ju je lakše shvatiti.
Essere pazzo come un cavallo: Biti potpuno lud, nepredvidljivog karaktera.
Tra moglie e marito non mettere il dito: U bukvalnom prevodu, ne stavljati ni prst između muža i žene, ne mješati se.
Prendere con le molle: Postupati veoma oprezno sa nekom osobom. Oprezno se dotaći neke teme.
Andare a Roma e non vedere il Papa: Otići u Rim a ne vidjeti papu, u značenju skroz smetnuti s uma važne stvari.
Avere il latte alle ginocchia: Izraz kojim se želi staviti do znanja da je osoba iznervirana ili joj je dosadno od nepotrebnih razgovora.
Marinare la scuola: Znači biježati iz škole.
Essere come i ladri di Pisa: Za dvoje koji su nerazdvojni, iako se stalno svađaju se kaže da su kao lopovi iz Pize. Izraz je nastao iz podsmjeha lopovima koji bi naveče zajedno krali a tokom dana se svađali oko podjele plijena.
Uccidere un uomo morto: Ubiti već mrtvog čovjeka, značilo bi uraditi nešto loše bez ikakvog rezultata.
Fare un buco nell’acqua: Bukvalno prevedeno kopati rupu u vodi, označava bezuspješan pokušaj.
Nascere con la camicia: Da se rodio obučen se kaže za nekoga koga uvijek prati sreća.
Idiomi jesu izazov u učenju jezika, ali oni i čine jezik zanimljivim. Često su šaljivi, vezani za razne životne situacije, lako se pamte, i približavaju nas kulturi jednog jezika.
Marija Dedić
